Trong căn nhà của người Mạ hiện nay có hai bếp lửa. Một bếp lửa ở phía đầu căn nhà, ở gần cửa chinh căn nhà. Bếp lửa này dành cho chủ nhà. Trên bếp có một giàn làm bằng tre, nứa để những vật dụng hàng ngày như: Nong, nia, rổ, rá, quả bầu khô, thịt, cá dự trữ để hun khói. Sát mái nhà, trên bếp chính, là một giàn làm bằng tre, nứa, gỗ để những vật dụng ít sử dụng hoặc cồng kềnh hơn như: Nong, nia, gùi, dụng cụ đánh bắt cá,… Bếp lửa thứ hai ở gian cuối của căn nhà dành cho khách hoặc trong các dịp tổ chức nghi lễ quan trọng của gia đình, có mời khách.
Mỗi bon của người Mạ có vài căn nhà sàn dài, ở một khu vực đất riêng biệt trên các sườn đồi. Sàn nhà của ngừi Mạ thường thấp, không cao như nhà của người K'ho, Chu Ru. Do làm rẫy, thường du canh, du cư, nơi ở thường xuyên thay đổi sau một vài mùa rẫy; nên nhà sàn dài của người Mạ khá đơn giản về cấu trúc, nguyên vật liệu để dễ dàng, thuận tiện tháo rời, mang vác khi chuyển nhà đến khu đất mới. Nhà sàn xưa dài 20- 30m, nay ngắn dần để phù hợp với những gia đình nhỏ. Khung nhà với 3 vì, 2 hoặc 4 cột. Mái hồi khum tròn nhưng không có "sừng" trang trí. Hai mái chính hơi khum. Mái nhà thấp nên bố trí vồng lên trên ở cửa ra vào, giữa nhà có bàn thờ thần bếp và một chiếc cột để buộc ché rượu cần. Mỗi thành viên trong gia đình, hoặc mỗi cặp vợ chồng đều được dành cho một gian, mỗi gian nhà có một bếp lửa. Ngoài ra, trong mỗi căn nhà dài, có một bếp lửa dành riêng cho khách hoặc sử dụng trong các dịp lễ nghi quan trọng của gia đình. Bên trong nhà của người Mạ cũng được bài trí khá đơn giản. Ở trên bức vách phía đối diện cửa ra vào, người Mạ xếp, treo nhiều chiêng, ché - những vật dụng biểu thị cho sự giàu có của gia chủ. Theo bà Ka Dít – chủ nhân ngôi nhà dài duy nhất của người Mạ ở Lộc Bắc (Bảo Lâm) hiện nay cho biêt: Xưa kia, mỗi chiếc ché phải đổi bằng một hoặc hai con trâu có sừng dài 01 cánh tay (độ dài từ cổ tay đến khuỷu tay), thậm chí vài con, nếu chiếc ché đó quý. Tuy nhiên hiện nay, những căn nhà dài hàng chục hay hàng trăm mét không còn nữa. Trên địa bàn huyện Bảo Lâm chỉ còn duy nhất một căn nhà dài của bà Ka Dít tại thôn 3, xã Lộc Bắc.
Điện Biên Phủ
Play
Stop
